Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, ο μεταβολισμός και το παράδοξο

Γιάννης Χρύσου

Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι υδατοδιαλυτές βιταμίνες, γεγονός που σημαίνει ότι ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να την αποθηκεύσει. Συμμετέχουν σε ένα σημαντικό αριθμό παίζοντας διαφορετικούς ρόλους στην μεταβολική διαδικασία. Οι 8 βιταμίνες Β βοηθούν τον οργανισμό να μετατρέψει την τροφή σε ενέργεια, παίζουν σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό του λίπους και των πρωτεϊνών και στην παραγωγή των νευροδιαβιβαστών και είναι ζωτικής σημασίας στην φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος. Οι 4 βιταμίνες του συμπλέγματος Β που συμμετέχουν στην παραγωγή ενέργειας είναι η θειαμίνη, η ριβοφλαβίνη, η νιασίνη και η Β6.

Η θειαμίνη, η αλλιώς η Β1, λειτουργεί ως συνένζυμο στην παραγωγή ενέργεια και πιο συγκεκριμένα στον καταβολισμό των υδατανθράκων και των αμινοξέων. Η έλλειψη της μπορεί να προκαλέσει το αίσθημα της αδυναμίας, της κόπωσης αλλά και σοβαρές νευρικές διαταραχές και ψύχωση.

Η ριβοφλαβίνη, παράλληλα με τον ρόλο της στην παραγωγή ενέργειας, συμμετέχει και στον σχηματισμό ιστού με την χρήση μορίων πρωτεΐνης. Η επαρκής πρόσληψη της είναι καθοριστικής σημασίας για τον μεταβολισμό και των τριών μακροθρεπτικών συστατικών, των πρωτεϊνών, του λίπους και των υδατανθράκων. Η έλλειψη της έχει συσχετισθεί με ξηροστομία, φλεγμονές στην γλώσσα, δερματικές διαταραχές και αναιμία, αλλά δεν παρατηρείται συχνά.

Η νιασίνη συνεργάζεται με την ριβοφλαβίνη για την παραγωγή ενέργειας, ενώ παράλληλα συμμετέχει στην σύνθεση λιπαρών οξέων. Η έλελιψη της έχει συσχετισθεί με δερματίτιδες, απώλεια μνήμης, αδυναμία, αλλά επίσης δεν παρατηρείται συχνά σε αυτόν τον βαθμό.

Η βιταμίνη Β6 έχει έναν ακόμα ιδιαίτερο ρόλο. Συμμετέχει στην παραγωγή ερυθροκυττάρων που είναι υπεύθυνα για την μεταφορά οξυγόνου σε όλους τους ιστούς του σώματος. Παρουσία οξυγόνου μπορεί να ολοκληρωθεί η «καύση» για την παραγωγή ενέργειας.

Οι παραπάνω βιταμίνες λοιπόν, πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά, αφού ως υδατοδιαλυτές, η περίσσεια τους αποβάλλεται στα ούρα και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Ο καλύτερος τρόπος λήψης είναι μέσω της διατροφής. Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής μπορεί να βοηθήσει αλλά πρέπει να γίνεται με έλεγχο, επειδή η υπερπρόσληψη μπορεί να είναι τοξική. Τρόφιμα πλούσια στις εν λόγο βιταμίνες είναι εκείνα της ομάδας των δημητριακών και του ψωμιού. Το παράδοξο είναι  ότι τα τρόφιμα αυτά συχνά αφαιρούνται από το διαιτολόγιο ανθρώπων που προσπαθούν να χάσουν βάρος. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο φυσιολογικός μεταβολισμός και η δυνατότητα παραγωγής ενέργειας επιβραδύνεται, το νευρικό σύστημα βάλλεται και η προσπάθεια είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο σε όσους αθλούνται ή προσπαθούν να αυξήσουν την φυσική τους δραστηριότητα με σκοπό την απώλεια βάρους.

Αν λοιπόν επιθυμείτε να υποστηρίζετε τον μεταβολισμό σας κάντε την σωστή κίνηση. Τα δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης είναι πλούσια, χάρη στον φλοιό των δημητριακών που περιέχουν, στις βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Ξεκινήστε την ημέρα σας με ενέργεια καταναλώνοντας τα στο πρωινό σας, ενώ μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε και στα μιρογεύματα της ημέρας. Βάλτε στα κυρίως σας γεύματα καστανό ρύζι, όσπρια και ψωμί ολικής άλεσης και μην παραλείπετε τα φρούτα και τις σαλάτες. Δώστε ώθηση στην ενέργεια και τον μεταβολισμό σας.