Γιατί είναι απαραίτητη η λήψη της βιταμίνης D να γίνεται σε ημερήσια βάση

Ένα από τα θέματα που μας απασχολούν στη διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών στις οποίες χορηγείται βιταμίνη D, είναι η συχνότητα χορήγησης της. Αυτή μπορεί να γίνεται καθημερινά, εβδομαδιαία, δις-εβδομαδιαία ή μηνιαία. Η καθημερινή χορήγηση έχει συσχετισθεί από κάποιους με μικρότερη «συμμόρφωση» του ατόμου που την λαμβάνει, την ξεχνάει δηλαδή και δεν την λαμβάνει τακτικά, με αποτέλεσμα πολλές φορές να προτιμάται μεγαλύτερη δόση ανά εβδομάδα, κάθε δυο εβδομάδες ή ανά μήνα.

Μπορεί όμως η άπαξ μηνιαίως χορήγηση με 30.000 IU βιταμίνης D3 να παρέχει το ίδιο όφελος με τη χορήγηση 1.000 iu καθημερινά για ένα μήνα; Ναι η ποσότητα είναι ίδια στο σύνολο (30.000 iu) το αποτέλεσμα όμως είναι το ίδιο για τον ανθρώπινο οργανισμό;

Τι είναι ο χρόνος ημίσειας ζωής

Ο χρόνος που απαιτείται για να μειωθεί η συγκέντρωση μιας ουσίας που λαμβάνουμε στο πλάσμα του αίματος μας κατά 50% καλείται χρόνος ημίσειας ζωής και αποτελεί μια πολύ σημαντική παράμετρο για την εκτίμηση της δραστικότητας της.

Πώς λαμβάνεται η βιταμίνη D

Βιταμίνη D λαμβάνουμε είτε μέσω της ενδογενούς παραγωγής μετά από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία UVB, είτε μέσω της διατροφής (όμως οι πηγές της είναι συγκεκριμένες και περιορισμένες) είτε μέσω χορήγησης ανάλογου σκευάσματος. Η βιταμίνη καταλήγει στην κυκλοφορία του αίματος όπου μεγάλο μέρος της συνδέεται με την πρωτεΐνη που τη δεσμεύει - μια πρωτεΐνη που μεταφέρει τη βιταμίνη D στην κυκλοφορία του αίματος.

Βιταμίνη D για την σκελετική υγεία

Μέχρι πρόσφατα, οι περισσότερες έρευνες σχετικά με τη βιταμίνη D περιστρέφονταν γύρω από το ενδοκρινικό σύστημα και τη διατήρηση της υγείας των οστών. Η βιταμίνη D μετατρέπεται αρχικά σε 25(OH)D στο ήπαρ και μετέπειτα κατευθύνεται στην  κυκλοφορία όπου έχει χρόνο ημίσειας ζωής περίπου τρεις εβδομάδες. Ο μεταβολίτης 25(OH)D (αναφέρεται ως καλσιφεδιόλη) στη συνέχεια, μεταφέρεται στους νεφρούς όπου δέχεται μια περαιτέρω μετατροπή στην ενεργή μορφή 1,25(OH)₂D, γνωστή και ως καλσιτριόλη, η οποία έχει χρόνο ημίσειας ζωής μερικές ώρες. Αυτή η ενεργή μορφή της D3 συμβάλει στον έλεγχο της απορρόφησης του ασβεστίου και στη διατήρηση της υγείας των οστών.

Λόγω λοιπόν της ημίσειας ζωής της 25(OH)D, διάρκειας σχεδόν τριών εβδομάδων, δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά στον τρόπο χορήγησης βιταμίνης D (καθημερινά, εβδομαδιαία, ανα δεκαπενθήμερο ή μηνιαία), εάν το μοναδικό μας μέλημα είναι η σκελετική υγεία.

Βιταμίνη D για το ανοσοποιητικό σύστημα

Αυτό που δεν είχε εκτιμηθεί επαρκώς μέχρι πρόσφατα, είναι ότι η βιταμίνη D μεταφέρεται απευθείας σε όλους τους ιστούς του σώματος. Πολλοί από αυτούς τους ιστούς, όπως οι μαστοί, το παχύ έντερο, ο προστάτης και το κεντρικό νευρικό σύστημα, μπορούν αυτόνομα να μετατρέψουν τη βιταμίνη D στην ενεργή της μορφή, μια μετατροπή που λαμβάνει χώρα εντός των κυττάρων των συγκεκριμένων ιστών. Μέσω αυτής της διαδικασίας η βιταμίνη D μπορεί να βοηθήσει τα κύτταρα να καταπολεμήσουν λοιμώξεις, ασθένειες και αυτοάνοσα νοσήματα.

Η ενεργή λοιπόν μορφή της D, η καλσιτριόλη, κατέχει αυτοκρινική δράση (μπορεί να δράσει στα ίδια τα κύτταρα που την παράγουν), έχει χρόνο ημίσειας ζωής περίπου 24 ώρες και για να έχει ουσιαστικό αντίκτυπο στις κυτταρικές λειτουργίες χρειάζεται μια νέα χορήγηση κάθε μέρα. Με αυτά τα δεδομένα η συχνότητα της δοσολογίας έχει σημασία κατά την αντιμετώπιση μιας νόσου και πιο συγκεκριμένα στον έλεγχο του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι μεγάλες εβδομαδιαίες, μηνιαίες ή δεκαπενθήμερες δόσεις που είναι αποτελεσματικές για την υγεία των οστών όσο και οι καθημερινή χορήγηση, είναι πιθανό να μην οδηγήσουν σε θετικά αποτελέσματα στην έκβαση άλλων νοσημάτων, άσχετων με την υγεία των οστών.

Κλινικές δοκιμές

Οι περισσότερες από τις κλινικές δοκιμές που διεξήχθησαν τα τελευταία 40 χρόνια έχουν επικεντρωθεί στο ενδοκρινικό σύστημα και συνεχώς παραθέτουν τις θετικές επιδράσεις της βιταμίνης D στην υγεία των οστών ανεξάρτητα από το δοσολογικό σχήμα.

Τα τελευταία όμως 10 χρόνια, πολλές κλινικές δοκιμές επικεντρώθηκαν σε αυτοάνοσα νοσήματα, μορφές καρκίνου, καρδιαγγειακές παθήσεις και λοιμώξεις. Αυτές οι νέες μελέτες έχουν βασιστεί σε διάφορα δοσολογικά σχήματα αλλά μόνο εκείνες με καθημερινή χορήγηση βιταμίνης D έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα.

Συμπεράσματα

Σε κάθε περίπτωση η καθημερινή συμπλήρωση βιταμίνης D εξασφαλίζει οφέλη τόσο για τη σκελετική υγεία όσο και για την καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, πιθανόν και άλλων συστημάτων. Πολλά αρνητικά αποτελέσματα μελετών με τη βιταμίνη D οφείλονται στη δοσολογία (τόσο στη συχνότητα όσο και στην ποσότητα) και δεν είναι καθόλου παράξενο αν η δοσολογία αφορούσε σε μεγαλύτερες ποσότητες ή σε καθημερινή χορήγηση (και όχι μηνιαία ή δεκαπενθήμερη) να είχαμε θετική έκβαση!