Εμφιαλωμένα νερά: Άλλο το φυσικό μεταλλικό και άλλο το επιτραπέζιο….

Παναγιώτης Ζήσης

Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc

Το νερό είναι από τους σπουδαιότερους παράγοντες για την ανάπτυξη και διατήρηση της ζωής. Αποτελεί το 60% της μάζας του σώματος, είναι καλός διαλύτης(ουσιών και θρεπτικών συστατικών), υποβοηθά τις χημικές αντιδράσεις στον οργανισμό σαν διαλυτικό μέσο, διευκολύνει την απορρόφηση και τη μεταφορά των θρεπτικών συστατικών, ορμονών, καθώς και την απέκκριση των άχρηστων ουσιών από τον οργανισμό, ελαττώνει την τριβή μεταξύ των οργάνων και ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος γύρω στους 37° C.

Αποτελεί ανανεώσιμο φυσικό πόρο και η βιώσιμη διαχείριση του συμβάλλει στην αειφορία του Περιβάλλοντος και την Προαγωγή της Υγείας. Μόνο ένα ποσοστό περίπου 0.5% της ολικής ποσότητας του στη φύση προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση. Το πόσιμο νερό αποτελεί το υπ΄αριθμό ένα είδος διατροφής και έχει μεγάλη σημασία για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών του ανθρώπου. Το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης πρέπει αν είναι: α) αβλαβές για τον άνθρωπο, β) οργανοληπτικά άμεμπτο, γ) απαλλαγμένο από παθογόνους μικροοργανισμούς και χημικές ουσίες σε αριθμό και συγκεντρώσεις που αποτελούν ενδεχόμενο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία (Κ.Υ.Α. Υ2/2600/ 2001 -ΦΕΚ 892/11.7.2001 σε συμμόρφωση με την Οδηγία 98 / 83 Ε.Ε. Αναπροσαρμογή της Υ.Α Α5/288/86 σε συμμόρφωση με την Οδηγία 80/778 Ε.Ο.Κ. που ίσχυε μέχρι τις 25/12/03)

Πόσιμο νερό: (ΚΥΑ Υ2/2600/01). Το νερό που χρησιμοποιείται για ανθρώπινη κατανάλωση είτε στη φυσική του κατάσταση είτε μετά από επεξεργασία ανεξαρτήτως της προέλευσής του και από το εάν παρέχεται από δίκτυο διανομής, από βυτίο, σε φιάλες ή δοχεία. Περιλαμβάνει το νερό που διατίθεται για ανθρώπινη κατανάλωση και αυτό που χρησιμοποιείται για την παρασκευή, επεξεργασία, συντήρηση ή εμπορία προϊόντων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση. 

Νερό δικτύου: είναι το κοινό νερό βρύσης που μπορεί να προέρχεται από επιφανειακά ύδατα (λίμνες), ποτάμια, πηγές, γεωτρήσεις. Το νερό δικτύου υφίσταται απολύμανση με χλώριο (χλωρίωση), αφού αυτός είναι ο πιο διαδεδομένος τρόπος απολύμανσης του νερού στην Ελλάδα.

Τα Εμφιαλωμένα νερά διακρίνονται σε:

1. Επιτραπέζια νερά
2. Φυσικά Μεταλλικά νερά
3. Νερά πηγής

Επιτραπέζιο νερό: είναι πόσιμο νερό που προσφέρεται συσκευασμένο στο εμπόριο αεροστεγώς σε πλαστικές ή γυάλινες φιάλες και προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση. (Υ.Δ. Α1β/4841/79- ΦΕΚ 696/ τ. Β/ 21-8-79 και ΚΥΑ Υ2/2600/2001). Επομένως, σύμφωνα με τον ορισμό, ένα επιτραπέζιο νερό μπορεί να είναι νερό δικτύου (κοινό νερό βρύσης δηλαδή) ή νερό από επιφανειακά ύδατα (λίμνη) ή ποτάμι ή από γεώτρηση ή ακόμα και προϊόν αφαλάτωσης (θαλασσινό νερό που έχει υποστεί αφαλάτωση με αντίστροφη ώσμωση). Το επιτραπέζιο νερό υφίσταται απολύμανση (χλωρίωση, οζονισμό ή διήθηση με φίλτρα) προκειμένου να είναι ασφαλές για τον άνθρωπο. Άρα το επιτραπέζιο νερό, με το κοινό νερό βρύσης δεν διαφέρει, εκτός από το γεγονός ότι το πρώτο πωλείται συσκευασμένο. Εύκολα λοιπόν μπορούμε να καταλάβουμε ότι σε περίπτωση που επιλέξουμε επιτραπέζιο νερό, αυτό το πληρώνουμε πολύ περισσότερο από το νερό του δικτύου, χωρίς να υπάρχει λόγος.

Φυσικό μεταλλικό νερό νοείται το νερό το οποίο:

1. Έχει υπόγεια προέλευση και υπόκειται σε εκμετάλλευση από μία ή περισσότερες φυσικές εξόδους μιας πηγής ή τεχνητές μετά από γεώτρηση ή άλλα τεχνικά έργα.  
2. Εμφιαλώνεται επιτόπου στην πηγή υδροληψίας (πηγή, γεώτρηση)
3. Δεν υπόκειται σε απολύμανση (χλωρίωση, οζονισμός, φίλτρα)
4. Διακρίνεται από το γενικό πόσιμο νερό τόσο από τη φυσιολογική του σύσταση σε ανόργανα άλατα, ιχνοστοιχεία ή άλλα συστατικά, όσο και από την αρχική φυσική του κατάσταση. Και τα δύο αυτά χαρακτηριστικά έχουν διατηρηθεί άθικτα λόγω της υπόγειας προέλευσης του νερού, το οποίο είναι προστατευμένο από κάθε κίνδυνο ρύπανσης ή μόλυνσης. Τα χαρακτηριστικά αυτά εκτιμώνται από άποψη γεωλογική, υδρογεωλογική, φυσική, χημική, μικροβιολογική σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. (Π.Δ. 433/83- ΦΕΚ 163/τ.Β/9.11.83 ΥΔ Α1β/4841/79- ΦΕΚ 114/τ.Β/12.2.98 και ΥΔ Α1β/4841/79- ΦΕΚ 696/τ.Β/21.8.79). Απαιτείται αναγνώριση ως φυσικό μεταλλικό νερό με απόφαση του Υπουργού Υγείας, η οποία εκδίδεται μετά από γνωμάτευση ειδικής επιτροπής και κοινοποιείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 

Τα φυσικά μεταλλικά νερά κυκλοφορούν στην αγορά με διάφορες ονομασίες όπως «φυσικό μεταλλικό νερό», «φυσικό μεταλλικό νερό φυσικώς αεριούχο» (νερό του οποίου η περιεκτικότητα σε  CO₂ μετά την εμφιάλωση είναι ίδια με εκείνη κατά την ανάβλυση), «φυσικό μεταλλικό νερό ενισχυμένο με αέριο πηγής» (νερό αεριούχο που προστίθεται επιπλέον CO₂ που προέρχεται από τον ίδιο υδροφόρο ορίζονται με το νερό) και «φυσικό μεταλλικό νερό με προσθήκη διοξειδίου του άνθρακα» (νερό που έχει προστεθεί CO₂ άλλης προέλευσης από εκείνης του υδροφόρου ορίζονται από τον οποίο προέρχεται το νερό)

Επίσης σύμφωνα με τη νομοθεσία επιτρέπονται ορισμένες ενδείξεις που περιγράφουν το νερό (χαμηλής περιεκτικότητας σε άλατα, κατάλληλο για δίαιτα πτωχή σε νάτριο, νατριούχο, χλωριούχο, μαγνησιούχο, ασβεστιούχο κλπ) με κριτήρια καθορισμένα από την ισχύουσα νομοθεσία. (π.χ. το νερό που είναι κατάλληλο για δίαιτα πτωχή σε νάτριο έχει περιεκτικότητα σε νάτριο μικρότερη από 20mg/l)

Νερό Πηγής: (ΥΔ 329/98)  

1. Έχει υπόγεια προέλευση
2. Εμφιαλώνεται επιτόπου στην πηγή υδροληψίας (πηγή, γεώτρηση)
3. Δεν υπόκειται σε καμία διαδικασία απολύμανσης
4. Οι φυσικοχημικές του παράμετροι είναι σύμφωνα με την νομοθεσία του πόσιμου νερού.

Πρόκειται για μια κατηγορία που είναι δύσκολο να βρεθεί στην ελληνική αγορά. Το νερό πηγής είναι κάτι μεταξύ επιτραπέζιου νερού και φυσικού μεταλλικού νερού. Δηλαδή, έχει υπόγεια προέλευση, δεν υφίσταται απολύμανση, αλλά δεν περιέχει τα άλατα που μπορεί να περιέχει το φυσικό μεταλλικό νερό. Και σε αυτό απαιτείται αναγνώριση από το Υπουργείο Υγείας ως νερό πηγής

Επομένως, καλό είναι ο καταναλωτής να προσέχει πάντα την ονομασία του νερού που καταναλώνει, έτσι ώστε να γνωρίζει την προέλευση του νερού που του προσφέρεται και με αυτόν τον τρόπο να επιλέγει με βάση την καλύτερη σχέση ποιότητας- τιμής.