Εξωσωματική Γονιμοποίηση: Τι συμβαίνει στο ζευγάρι;

Ολοένα και περισσότερα ζευγάρια καταφεύγουν στην εξωσωματική γονιμοποίηση προκειμένου να αποκτήσουν ένα παιδί. Τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας που έχει η χώρα μας στην υποβοηθούμενη γονιμότητα αναπτερώνουν τις ελπίδες ζευγαριών που προσπαθούν ίσως και για χρόνια να ολοκληρώσουν την οικογένειά τους. Η σύγχρονη ιατρική έχει καταφέρει να δώσει ελπίδα ακόμα και σε ζευγάρια που πριν μερικά χρόνια ήταν απίθανο να αποκτήσουν παιδιά.

Πρέπει να αναλογιστούμε ότι πριν να φτάσει στην απόφαση της εξωσωματικής ένα ζευγάρι, έχει περάσει από την ψυχοφθόρα διαδικασία των αρνητικών τεστ εγκυμοσύνης, της προγραμματισμένης ερωτικής επαφής, έχει υποστεί κοινωνική πίεση και έχει βρεθεί στη δύσκολη θέση να απαντάει σε ερωτήσεις όπως: «εσείς έχετε παιδιά;» ή «πότε θα κάνετε παιδιά;».

Όσο όμορφο και αν ακούγεται να μπορεί κάποιος να εκπληρώνει το όνειρό του για μια οικογένεια, η πραγματικότητα μπορεί να είναι λίγο διαφορετική. Η απόφαση για εξωσωματική γονιμοποίηση προϋποθέτει ότι το ζευγάρι έχει αναγνωρίσει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα γονιμότητας. Κάποιες φορές αυτό το πρόβλημα έχει προσδιοριστεί (η λεγόμενη ανδρική ή γυναικεία αιτία υπογονιμότητας) ενώ άλλες φορές ο λόγος για τον οποίο το ζευγάρι δε συλλαμβάνει είναι απροσδιόριστος. Και στις δυο περιπτώσεις μπορεί να δημιουργηθεί άγχος και στρες που οφείλεται στην υπογονιμότητα.

Συνήθως μετά από 12 μήνες ελεύθερης ερωτικής επαφής χωρίς σύλληψη, το ζευγάρι καλείται να κάνει μια σειρά από ιατρικές εξετάσεις. Αν εντοπιστεί το πρόβλημα για παράδειγμα σε ένα ζευγάρι που η γυναίκα έχει κλειστές σάλπιγγες ή ο άντρας έχει σπέρμα χαμηλής κινητικότητας, η εξωσωματική γονιμοποίηση φαντάζει η ιδανική λύση. Κάποιες φορές ωστόσο, παρατηρείται ο υγιής σύντροφος να εκφράζει θυμό απέναντι στον σύντροφο που φέρεται να «ευθύνεται» για την αδυναμία σύλληψης και για την καταφυγή τους στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Από την άλλη όταν δεν υπάρχει ιατρικώς προσδιορισμένος λόγος της αδυναμίας σύλληψης, τα ζευγάρια επιφορτίζονται με ένα επιπλέον άγχος, καθώς δε γνωρίζουν τι είναι αυτό που τους οδηγεί στην επιλογή της υποβοηθούμενης γονιμότητας.

Η υπογονιμότητα αλλά και η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης μπορεί να είναι ψυχοφθόρα για το ζευγάρι. Τα επίπεδα στρες και άγχους του ζευγαριού αυξάνονται κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής με αποκορύφωμα την αναμονή του αποτελέσματος της προσπάθειάς τους. Αυτή η ψυχική και συναισθηματική διακύμανση είναι ικανή να προκαλέσει προβλήματα σε ένα ζευγάρι.

Όσοι αποφασίζουν να μπουν σε αυτή τη διαδικασία πρέπει να γνωρίζουν ότι η σχέση τους θα δεχθεί τριγμούς εάν δεν έχουν δομήσει μια καλή επικοινωνία και αν δεν έχουν κάνει σαφής τους λόγους για τους οποίους επιθυμούν ένα παιδί. Από την πρώτη διαπίστωση ότι υπάρχει πρόβλημα γονιμότητας τα ζευγάρια κυριεύονται από αισθήματα ματαίωσης, θυμού και απογοήτευσης. Είναι επίσης σύνηθες να νιώθουν ενοχές που επέλεξαν να τεκνοποιήσουν σε μια πιο ώριμη ηλικία ή να αισθάνονται τύψεις για προγενέστερες επιλογές τους, όπως μια άμβλωση. Το ζευγάρι λοιπόν πρέπει να είναι προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει τέτοια συναισθήματα.

Ένα ζευγάρι που ετοιμάζεται να κάνει εξωσωματική γονιμοποίηση πρέπει να μη ξεχνά ότι:

• Μια γυναίκα και ένας άντρας είναι από μόνοι τους οικογένεια. Δεν απαιτείται ένα παιδί για να τους ενώσει.
• Η απόκτηση ενός παιδιού δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός της ζωής τους. Σαφώς ο ερχομός ενός παιδιού θα συμπλήρωνε την ευτυχία τους ωστόσο, οφείλουν να έχουν και άλλους στόχους και επιδιώξεις.
• Πρέπει να επενδύουν συνεχώς στη σχέση τους και να προσπαθούν να βελτιώνουν τη μεταξύ τους επικοινωνία. Ένα σωστά δομημένο ζευγάρι μπορεί να διαχειριστεί με μεγαλύτερη επιτυχία την αποτυχημένη ή επιτυχημένη προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης αποτελεί απόφαση ζωής. Τα ζευγάρια που αποφασίζουν να αποκτήσουν ένα παιδί μέσω αυτής της διαδικασίας πρέπει να παρακολουθούνται από την αρχή από κάποιον ειδικό, ο οποίος θα τους αποφορτίζει όταν πρέπει, θα τους βοηθά να επεξεργαστούν και να προσαρμοστούν στα διάφορά στάδια της θεραπείας, αλλά και να διαχειριστούν τα συναισθήματα που θα τους κατακλύσουν. Με αυτό τον τρόπο και σε συνδυασμό με μια λειτουργική σχέση ανάμεσα στο ζευγάρι η εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να είναι μια διαδικασία που θα ενδυναμώσει και τα άτομα σα μονάδες αλλά και τη μεταξύ τους σχέση, κάνοντάς τους ικανούς να αντιληφθούν και να αντιμετωπίσουν την υπογονιμότητά τους.

Εξωσωματική Γονιμοποίηση: Πως μπορώ να ετοιμαστώ ψυχολογικά;

Η εξωσωματική γονιμοποίηση αποτελεί τις περισσότερες φορές την τελευταία επιλογή ενός ζευγαριού για την απόκτηση παιδιών. Μπορεί λοιπόν μέσω αυτής της ιατρικής διαδικασίας να δίνεται ελπίδα σε χιλιάδες ανθρώπους που αντιμετωπίζουν θέματα γονιμότητας και επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί, ωστόσο αποτελεί μια ιατρική διαδικασία που αξιολογείται ως εξαιρετικά στρεσογόνα.

Πριν από μια εξωσωματική τα περισσότερα ζευγάρια έχουν ήδη συγκεντρώσει αρνητικά φορτισμένο ψυχολογικό φορτίο από τις ανεπιτυχείς προσπάθειες τεκνοποίησης, είτε αυτές είναι προϊόν προσπάθειας φυσικής σύλληψης είτε είναι αποτέλεσμα προγενέστερων ανεπιτυχών εξωσωματικών γονιμοποιήσεων. Αυτό το φορτίο σε συνδυασμό με τα διαφορετικά βιώματα και τις μοναδικές αντιλήψεις καθενός είναι η αιτία που η εμπειρία της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι μοναδική για τον καθένα.

Γενικά μπορούμε να πούμε ότι το άγχος που σχετίζεται με την εξωσωματική γονιμοποίηση αυξομειώνεται ανάλογα με το στάδιο της θεραπείας. Το 1^ο στάδιο στο οποίο η γυναίκα πρέπει να ακολουθήσει ένα πρωτόκολλο και μέχρι να γίνει η έμβρυο-μεταφορά αποτελεί μια εξαιρετικά στρεσογόνο περίοδο που κορυφώνεται στο διάστημα της αναμονής μέχρι την περίοδο που μπορεί να γίνει το τεστ εγκυμοσύνης. Ο πρώτος κύκλος αυτής της διαδικασίας προϋποθέτει τη συμπλήρωση μιας σειράς από διαδοχικά βήματα. Αυτά εν συντομία είναι η αρχική παρακολούθηση, η ωοληψία, η γονιμοποίηση, η έμβρυο-μεταφορά και η περίοδος αναμονής για τα αποτελέσματα και τα τεστ εγκυμοσύνης. Σε αυτή τη περίοδο τα ζευγάρια βρίσκονται αντιμέτωπα με μια άγνωστη ιατρική διαδικασία που κλιμακώνεται καταλήγοντας σε μια ψυχοφθόρα περίοδο αναμονής των αποτελεσμάτων. Αυτό από μόνο του αρκεί για να τους προκαλέσει στρες.

Όσοι από εσάς σκέφτεστε να ακολουθήσετε τη διαδικασία μιας εξωσωματικής γονιμοποίησης, καλό θα είναι να προετοιμάσετε το εαυτό σας όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχολογικά για όσα θα ακολουθήσουν. Αρχικά, πολύ σημαντικό είναι να βρείτε ένα γιατρό ο οποίος σας καλύπτει σε όλα τα επίπεδα. Ένας γιατρός που είναι εξαιρετικός στη δουλειά του αλλά του λείπει η ενσυναίσθηση ίσως να μην είναι ο ιδανικός για εσάς. Επισκεφθείτε λοιπόν αρκετούς γιατρούς μέχρι να βρείτε εκείνον που σας ταιριάζει. Μη διστάζετε να του εκφράζετε όλες σας τις απορίες και τις ανησυχίες καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.  Συζητήστε μαζί του για να βρείτε ποιο πρωτόκολλο είναι το ιδανικότερο για εσάς. Συμμετέχοντας σε τόσο σημαντικές αποφάσεις θα αισθανθείτε ότι έχετε και εσείς λόγο και έλεγχο στην όλη διαδικασία, κάτι που θα σας γεμίσει με σιγουριά και αυτοπεποίθηση.

Πριν αποφασίσετε ποια μέθοδο ή πρωτόκολλο θα χρησιμοποιήσετε φροντίστε να έχετε αποκτήσει μια σφαιρική άποψη των πραγμάτων. Ίσως να σας έκανε καλό να συζητήσετε με άλλες γυναίκες που έχουν κάνει εξωσωματική γονιμοποίηση, ωστόσο δε πρέπει να ξεχνάτε ότι κάθε γυναίκα έχει μια διαφορετική αντίληψη της όλης διαδικασίας. Δε πρέπει λοιπόν να φοβηθείτε από μια αρνητική εμπειρία ή να ενθουσιαστείτε από μια θετική γνώμη. Αν αποφασίσετε ωστόσο να κάνετε την εξωσωματική θα σας βοηθήσει ιδιαίτερα να μπορέσετε να συζητάτε τις εμπειρίες σας με άλλες γυναίκες που μπορούν να σας καταλάβουν.

Διεκπεραιώστε ότι σας προκαλεί πρόσθετο στρες επαναπροσδιορίζοντας τις προτεραιότητες σας πριν την έναρξη των διαδικασιών της εξωσωματικής. Αν για παράδειγμα έχετε μια μετακόμιση ή πρέπει να παραδώσετε ένα δύσκολο project στη δουλειά σας ολοκληρώστε αυτές τις υποχρεώσεις και κατόπιν ξεκινήστε τη διαδικασία της εξωσωματικής. Καλό θα ήταν να έρθετε σε συνεννόηση με το περιβάλλον σας για το πώς πρέπει να σας αντιμετωπίζουν αυτή τη περίοδο. Αν κάποιο κομμάτι της καθημερινότητάς σας, όπως για παράδειγμα η πληρωμή λογαριασμών, σας προκαλεί άγχος, ζητήστε από κάποιον άλλο όπως ο σύντροφός σας να το αναλάβει για αυτή τη περίοδο.

Συσφίξτε τη σχέση σας με το σύντροφο και το κοντινό σας περιβάλλον. Πρέπει να έχετε στο μυαλό σας ότι στη διαδικασία της εξωσωματικής δεν είστε μόνη σας. Μαζί σας αγωνιά. καρδιοχτυπά και ελπίζει και άλλος ένας άνθρωπος, ο σύντροφός σας. Μην τον αποκλείετε από τις αποφάσεις και από τις σκέψεις σας. Η θέση του είναι δίπλα σας, να στηρίζει ο ένας τον άλλο όποτε υπάρχει η ανάγκη και να μοιράζεστε το ψυχολογικό βάρος που μπορεί να προκύψει από την όλη διαδικασία. Το κοντινό σας περιβάλλον μπορεί να είναι φίλοι ή συγγενείς σας. Ζητήστε τους να πάτε μια βόλτα, στο σινεμά και γενικά να κάνετε πράγματα που σας χαλαρώνουν. Αν θεωρείτε ότι οι αναφορές τους στην εξωσωματική γονιμοποίηση σας αγχώνουν ζητήστε τους ευγενικά να μην αναφέρονται σε αυτό το θέμα γιατί σας κάνει να αισθάνεστε άβολα.

Προετοιμάστε τον εαυτό σας για κάθε ενδεχόμενο. Μια θετική έκβαση της εξωσωματικής είναι αυτονόητο ότι θα έχει θετική επίδραση στη διάθεση και στη ψυχολογία σας. Καλό θα ήταν όμως να έχετε στο μυαλό σας ότι πιθανότητα αποτυχίας υπάρχει σε κάθε στάδιο της διαδικασίας. Αυτή η σκέψη δε χρειάζεται να γίνει ανασταλτικός παράγοντας για μια θετική στάση απέναντι στην όλη διαδικασία, αλλά πρέπει να υπάρχει σαν ενδεχόμενο στο μυαλό σας.

Τέλος, στις χώρες του εξωτερικού δε νοείται να ξεκινήσει μια διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης χωρίς το ζευγάρι να έχει δίπλα του σε κάθε του βήμα εκτός από το γιατρό του και έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Αν κάτι τέτοιο δε παρέχεται από τη κλινική που συνεργάζεται ο γιατρός σας σκεφτείτε πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο να επισκεφτείτε έναν ειδικό που θα μπορέσει να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε την όλη διαδικασία με μεγαλύτερη ευκολία.